Oddajemy w Państwa ręce pierwszy tom monografii odnoszącej się do systemowego ujęcia bezpieczeństwa wewnętrznego. Przedmiotem studiów i zainteresowań naukowych autorów opracowania są kompetencje przyszłych oficerów Policji, dla których Alma Mater to Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie. Oferta dydaktyczna Uczelni skierowana jest głównie do funkcjonariuszy formacji podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub przezeń nadzorowanych i ukierunkowana na kształcenie przede wszystkim kadr oficerskich. Policja jako organizacja stale doskonali przyjęte procedury, również w obszarze szkolnictwa policyjnego, dostrzegając konieczność dostosowywania programów i form kształcenia, szkolenia i doskonalenia zawodowego do nowych zagrożeń bezpieczeństwa państwa i obywateli. Analiza zakresu kompetencji przyszłych oficerów Policji zrodziła konieczność opracowania nowego programu szkolenia oficerskiego odpowiadającego aktualnym rozwiązaniom prawnym, organizacyjnym i społeczno-kulturowym. Program ten zawiera dwadzieścia pięć bloków tematycznych, których treści zostały skonsultowane na poziomie merytorycznych biur Komendy Głównej Policji oraz wszystkich komend wojewódzkich/ Komendy Stołecznej Policji. Należy zaznaczyć, że funkcjonariusze kierowani na szkolenie oficerskie często posiadają już znaczne doświadczenie zawodowe. Dlatego też wysoki poziom merytorycznego przygotowania uczestników szkolenia oficerskiego, a także oczekiwanie od jego absolwentów przyszłego profesjonalnego kierowania jednostkami lub komórkami organizacyjnymi Policji wymuszają potrzebę stałego doskonalenia treści programowych. Tylko bieżąca ewaluacja programu daje bowiem gwarancję podnoszenia jakości kształcenia. Autorzy dostrzegli także konieczność uwzględnienia nieporuszanych dotąd treści programowych. Wprowadzony blok tematyczny Historia, tradycja i etos służby policyjnej związany jest z upowszechnianiem historii, tradycji oraz budowaniem tożsamości formacji, jaką jest Policja. Bez wiedzy m.in. o przeszłości i poświęceniu polskich policjantów nie można zbudować profesjonalnej i sprawnej formacji odwołującej się do wartości i tradycji Policji Państwowej, szczególnie „Honoru i Ojczyzny”. Opracowanie stanowi kompendium wiedzy w obszarze systemowego ujęcia bezpieczeństwa wewnętrznego. Tom pierwszy odnosi się do problematyki prawno-społecznej uwzględnionej w treściach programowych szkolenia oficerskiego.

Publikacja stanowi podsumowanie działalności Centralnego Biura Śledczego Policji od strony organizacyjnej, zawiera szereg informacji źródłowych opisujących przyczyny powołania do życia CBŚ KGP, założenia organizacyjne i trudności towarzyszące pierwszym działaniom funkcjonariuszy nowo powstałej komórki organizacyjnej.

(...)Problematyka dotycząca bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, która została ukazana w niniejszej publikacji w perspektywie wybranych problemów teorii i praktyki, obejmuje wybrane aspekty wpływające na kształtowanie omawianego zjawiska. Niejako wprowadzenie do problematyki stanowi ukazanie kształtowania się systemu bezpieczeństwa wewnętrznego w II Rzeczy pospolitej Polskiej w latach 1918–1922. Autorzy umożliwili Czytelnikom odniesienie zagadnień historycznych do współczesnej polityki bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. W kolejnych rozdziałach monografii uwaga Autorów została skierowana na instytucjonalno-prawne ujęcia bezpieczeństwa wewnętrznego w aspekcie użycia przez Policję środków przymusu bezpośredniego w ochronie bezpieczeństwa wewnętrznego. Przedstawione przykłady zostały ukazane w świetle orzecznictwa krajowego i międzynarodowego. Stosowanie przymusu państwowego w postaci środków przymusu bezpośredniego dotyczy szczególnie ważnej kwestii ingerencji państwa (w omawianym rozdziale Policji) w sferę praw, a nawet wolności człowieka. Dlatego też nieprzypadkowo ukazano w monografii działania Policji i straży gminnych (miejskich) w celu zapewnienia bezpieczeństwa zgromadzeń, ze szczególnym uwzględnieniem użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego w demokratycznym państwie prawnym musi odbywać się w zakresie prawnie określonych zadań i uprawnień podmiotów państwowych oraz praw i obowiązków osób przebywających na jego terytorium. Dotyczy to nie tylko stosowania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej, ale wszelkich działań aparatu państwowego. Stanowieniu prawa, mającego być podstawą działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, został poświęcony kolejny rozdział opracowania. Wybrane problemy związane z tą aktywnością ukazano zarówno w perspektywie teoretycznej, jak i praktycznej odnoszącej się do obszaru całego kraju. Z pewnością perspektywa terenowa pozwoliłaby na przeprowadzenie równie interesujących badań. W zainteresowaniu Autorów znalazła się również problematyka bezpieczeństwa uczestników pielgrzymek, procesji i konduktów żałobnych korzystających z dróg publicznych. Zagadnienie to jest żywym tematem w państwie, w którym liczne uroczystości religijne absorbują aparat państwowy do zapewnienia bezpiecznego ich przebiegu, a kondukty żałobne są niezbędną, zwyczajową codziennością. Zadania te stają się szczególnie ważne,gdy w kraju organizowane są takie przedsięwzięcia jak XXIX Światowe Dni Młodzieży. Powoduje to potrzebę utylitarnego przedstawiania zagadnienia szczególnie wówczas, gdy wśród codziennych doniesień mediów pojawiają się informacje o zamachach terrorystycznych o podłożu religijnym. (...)

Jednym z podstawowych zadań państwa z obszaru bezpieczeństwa jest ochrona obywateli przed zagrożeniami mogącymi przybrać postać sytuacji kryzysowych. Zadanie to, będące częścią systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, zostało powierzone organom administracji publicznej. Natomiast kierowanie bezpieczeństwem narodowym należy do najważniejszych funkcji państwa, mających na celu zapewnienie jego bytu i rozwoju w zmiennych warunkach środowiska bezpieczeństwa. Na kierowanie bezpieczeństwem narodowym składają się: — kierowanie obroną państwa, które należy do właściwości prezydenta RP we współdziałaniu z Radą Ministrów; — sprawowanie ogólnego kierownictwa w zakresie obronności, będące we właściwości Rady Ministrów; — zarządzanie kryzysowe, które jest właściwością Rady Ministrów, wojewodów, starostów, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Ostatnia ze wskazanych funkcji państwa, czyli zarządzanie kryzysowe,rozpatrywane jest w czterech obszarach polegających na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w razie wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. Organy administracji publicznej wyposażono w wiele kompetencji pozwalających podejmować działania we wskazanych obszarach, nazywanych fazami zarządzania kryzysowego. Zbudowany w Polsce system zarządzania kryzysowego oparty jest na trzech poziomach — centralnym (krajowym), regionalnym (wojewódzkim) i lokalnym (powiatowym i gminnym). Zarządzanie kryzysowe na szczeblu centralnym sprawuje Rada Ministrów korzystając z pomocy Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego oraz Rządowego Centrum Bezpieczeństwa pełniącego funkcję krajowego centrum zarządzania kryzysowego. W sytuacjach szczególnych zadanie to może realizować, zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym, minister właściwy do spraw wewnętrznych. W województwie zarządzanie kryzysowe sprawują wojewodowie, z wykorzystaniem wojewódzkich zespołów i centrów zarządzania kryzysowego. Natomiast w samorządzie terytorialnym zarządzanie kryzysowe sprawują kolejno, w powiecie starosta, a w gminie wójt, burmistrz, prezydent miasta, także z wykorzystaniem odpowiednich zespołów i centrów zarządzania kryzysowego. Zakres odpowiedzialności wskazanych organów w obszarze zarządzania kryzysowego sprowadza się do zagrożeń mogących powodować sytuacje kryzysowe. Konieczność przygotowania się do reagowania na wszystkie zagrożenia stwarza wiele trudności, począwszy od samej ich identyfikacji. Różnorodność zagrożeń sprowadza potrzebę wskazania podmiotów o określonych kompetencjach do reagowania. Ich liczba ustalana jest przez kolejny niezwykle istotny obszar jakim jest problematyka zarządzania ryzykiem w sytuacjach kryzysowych. W podejmowanych wysiłkach nad wyborem oraz opisem wspomnianych zagadnień zostały wykorzystane wcześniejsze opracowania autora, między innymi „Gwarancje zarządzania kryzysowego” i „Przestrzeń wirtualna w procesie kompresji zagrożeń”. Etap finalizacji badań możliwy był dzięki aktywnemu studiowaniu literatury przedmiotu, jak również gromadzeniu danych empirycznych, dlatego też monografia „Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych” uwzględnia dwa wymiary — teoretyczny i praktyczny. Wyniki dociekań naukowych znalazły miejsce w XX rozdziałach prezentowanego opracowania.